اسحاق (پیامبر)
|
| |
| اطلاعات پیامبر | |
|---|---|
| نام در قرآن: | اسحاق |
| محل تولد: | فلسطین |
| آرامگاه: | بیت‌المقدس |
| نام قوم: | بنی‌اسرائیل |
| پیش از: | یعقوب |
| پس از: | اسماعیل |
| خویشاوندان مهم: | ابراهیم، اسماعیل، یعقوب |
| دین: | یکتاپرستی |
| سن: | ۱۸۰ سال |
| تکرار نام در قرآن: | ۱۷ بار |
- | |
| پیامبران | حضرت محمد(ص) • ابراهیم • نوح • عیسی • موسی • سایر پیامبران |
اِسْحاق از پیامبران الهی، فرزند ابراهیم(ع) و برادر اسماعیل بود. او جد بنی‌اسرائیل بود و پیامبرانی از جمله یعقوب، داوود، سلیمان، یوسف و موسی از نسل او بودند. در قرآن کریم، به اسحاق و پیامبری‌اش اشاره شده است. تورات و برخی منابع اهل سنت، اسحاق را ذبیح الله دانسته‌اند، ولی به اعتقاد شیعه، اسماعیل، فرزند دیگر ابراهیم، ذبیح الله خوانده می‌شود.
اسحاق در ۱۰۰ سالگی پدر و ۹۰ سالگی مادرش ساره به دنیا آمد و بشارت دادن خدا درباره تولد او، در قرآن ذکر شده است. اسحاق، پس از وفات برادرش اسماعیل، به نبوت رسید.
شخصیت‌شناسی
اسحاق از پیامبران الهی و فرزند ابراهیم(ع) و ساره است که در فلسطین به دنیا آمد و در همان جا زندگی کرد. اسحاق واژه‌ای عبری به معنای خندان است. برخی نیز آن را برگرفته از زبان عربی دانسته‌اند. تولد او پنج یا ۱۳ سال بعد از اسماعیل دانسته شده است. هنگام تولد اسحاق، پدرش بیش از ۱۰۰ سال داشته و مادرش ۹۰ ساله بوده است. اسحاق در ۴۰ سالگی با دختری به نام رفقه ازدواج کرد و صاحب دو فرزند به نام‌های عیص و یعقوب شد.
وی جد بنی‌اسرائیل است و چنانکه جبرئیل بشارت داد، از نسل او پیامبرانی از جمله یعقوب، یوسف، داوود، سلیمان، ایوب، موسی، هارون و دیگر پیامبران بنی‌اسرائیل متولد شدند.بنابر گزارش منابع تاریخی، ابراهیم(ع) عموی لوط(ع) و اسحاق پسرعموی او بوده است.
واقعه ذبح اسماعیل، در کتاب مقدس یهودیان، برای اسحاق بیان شده و یهودیان، آن را از دلایل برتری اسحاق بر اسماعیل می‌دانند. برخی از اهل سنت نیز این عقیده را برگزیده‌اند. با این حال شیعیان با اتکا به آیه ۱۱۲ سوره صافات، و همچنین آیه ۷۱ سوره هود، ذبیح الله بودن اسحاق را رد کرده‌اند.
اسحاق پیش از وفات، نبوت را بر اساس دستور خداوند، به فرزندش یعقوب سپرد. بنابر متن تورات، اسحاق اراده کرده بود تا فرزند دیگرش عیص یا عیسو پیامبر پس از خود باشد، اما یعقوب به همراه مادرش، او را فریب دادند و یعقوب به پیامبری رسید. محمدهادی معرفت، قرآن‌شناس و مفسر معاصر، آنچه در این باره در تورات نقل شده را مصداق توهین به پیامبران، و نیز به معنای تزویرگر خواندن یعقوب دانسته که از نابینایی پدر خود سوءاستفاده کرده است. او همچنین روایت تورات درباره فریب اسحاق توسط یعقوب را گستاخی در حق پیامبران بزرگ الهی دانسته است.
اسحاق در ۱۸۰ سالگی درگذشت و در نزدیکی بیت المقدس، در شهر الخلیل در فلسطین امروزی دفن شد.
بشارت تولد
طبق آیات قرآن، خداوند پیش از تولد اسحاق، پدر و مادر او را از این رخداد آگاه کرده و به آنها بشارت تولد چنین فرزندی داده است. این بشارت در آیه ۷۱ سوره هود آمده است. داستان تولد اسحاق، بدون ذکر نام وی، در آیه ۵۳ سوره حجر و آیه ۲۹ سوره ذاریات نیز آمده است. نام اسحاق ۱۷ بار در ۱۲ سوره از قرآن ذکر شده است.
پیامبری
اسحاق پس از وفات برادرش اسماعیل، در نبوت جانشین او شد و پس از او همه پیامبران از نسل اسحاق بودند؛ به جز حضرت محمد که از نسل اسماعیل بوده است.
در قرآن، ۸ آیه مستقیم یا غیرمستقیم اشاره به نبوت اسحاق دارد؛ از جمله درباره نبوت اسحاق، نزول کتاب آسمانی بر فرزندان وی، اعطای شریعت به اسحاق، نزول وحی بر او، امر به پیروی از وی، و اشاره به امامت اسحاق. در این آیات دین و شریعت اسحاق همان دین پدرش ابراهیم یعنی دین حنیف بوده که اساس آن بر توحید بنا شده است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ سوره هود، آیه ۷۱.
- ↑ شوقی ابوخلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۳.
- ↑ مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۵، ص۷۰.
- ↑ قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴۰.
- ↑ مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۴۱-۴۲؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۳۱۳.
- ↑ مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۴۶.
- ↑ علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۳۲۴.
- ↑ سوره انعام، آیه ۸۴.
- ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۱، ص۱۷۶.
- ↑ مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۸۶.
- ↑ مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۱۹؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۶، ص۱۰۰.
- ↑ وَ بَشَّرْناهُ بِإِسْحاقَ نَبِیا مِنَ الصَّالِحِینَ؛ ما او را به تولد اسحاق بشارت دادیم که پیامبری بود از صالحان.
- ↑ فَبَشَّرْناها بِإِسْحاقَ وَ مِنْ وَراءِ إِسْحاقَ یعْقُوبَ؛ ما او را به تولد اسحاق بشارت دادیم و نیز به تولد یعقوب بعد از اسحاق.
- ↑ مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۱۸-۱۲۰.
- ↑ مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۴۶.
- ↑ نگاه کنید به کتاب مقدس، کتاب پیدایش، باب ۲۷، آیه ۱-۴۰؛ همچنین ببینید: معرفت، نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.
- ↑ معرفت، نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.
- ↑ معرفت، نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.
- ↑ قزوینی، المزار، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۸۶؛ همچنین ببینید: مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۴۶.
- ↑ سوره هود، آیه ۷۱.
- ↑ شوقی ابوخلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۴.
- ↑ مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۴۶.
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۱۶.
- ↑ سوره مریم، آیه ۴۹.
- ↑ سوره عنکبوت، آیه ۲۷.
- ↑ سوره انعام، آیه ۸۹.
- ↑ سوره نساء، آیه ۱۶۳.
- ↑ سوره بقره، آیه ۱۳۵-۱۳۶.
- ↑ سوره انبیاء، آیه ۷۳.
- ↑ سوره یوسف، آیه ۳۸.
منابع
- قرآن کریم.
- ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، به کوشش خلیل شحاده، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
- شوقی ابوخلیل، اطلس قرآن، ترجمه محمد کرمانی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۹ش.
- طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، تحقیق هشام عبدالکریم البدرانی الموصلی، اردن، دارالکتاب الثقافی، ۲۰۰۸م.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق.
- علامه طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مکتبة النشر الإسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۱۲ق.
- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش.
- قزوینی، سید مهدی، المزار: مدخل لتعیین قبور الانبیاء والشهداء وأولاد الأئمة و العلماء، تحقیق جودت القزوینی، بیروت، دارالرافدین، ۱۴۲۶ق/۲۰۰۵م.
- کتاب مقدس: ترجمه مژده برای عصر جدید، بی‌جا، انجمن‌های متحد کتاب مقدس، ۲۰۰۷م.
- مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش.
- مسعودی، علی بن حسین، إثبات الوصیة للإمام علی بن أبی طالب، قم، انصاریان، ۱۳۸۴ش.
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، ۱۴۰۲ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.
پیوند به بیرون